Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου

Η θωρακική έξοδος είναι η ανατομική περιοχή που σχηματίζεται από τους σκαληνούς μύες, την κλείδα και τις πρώτες θωρακικές πλευρές. Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου (Thoracic Outlet Syndrome – TOS) εμφανίζεται όταν τα νεύρα ή τα αιμοφόρα αγγεία που διέρχονται από αυτή την περιοχή συμπιέζονται, προκαλώντας μια σειρά από νευρολογικά ή αγγειακά συμπτώματα στο άνω άκρο.

Είδη του Συνδρόμου Θωρακικής Εξόδου

Το σύνδρομο ταξινομείται ανάλογα με τη δομή που υφίσταται πίεση:

• Νευρογενές TOS: Προκαλείται από συμπίεση του βραχιονίου πλέγματος.
• Φλεβικό TOS: Οφείλεται σε συμπίεση της υποκλείδιας φλέβας, οδηγώντας σε φλεβική στάση ή θρόμβωση.
• Αρτηριακό TOS: Οφείλεται σε συμπίεση της υποκλείδιας αρτηρίας, προκαλώντας κυκλοφορική ανεπάρκεια στο άνω άκρο.

Συμπτώματα

Νευρογενές TOS

• Πόνος ή αδυναμία στον ώμο και το χέρι
• Μυρμήγκιασμα ή δυσφορία στα δάχτυλα
• Ταχεία κόπωση του βραχίονα
• Ατροφία των μυών του άνω άκρου
• Επιδείνωση των συμπτωμάτων με παρατεταμένη ανύψωση των χεριών

Αγγειακό TOS (Φλεβικό ή Αρτηριακό)

• Οίδημα στο χέρι, τον βραχίονα ή τα δάχτυλα
• Πόνος και αίσθημα πίεσης ή βάρους στο άνω άκρο
• Εμφανείς και διογκωμένες φλέβες στον ώμο και το λαιμό
• Ψυχρότητα, ωχρότητα ή μελάνιασμα του χεριού
• Εμβολικά φαινόμενα ή ανεύρυσμα υποκλείδιας αρτηρίας

Αίτια

• Αυχενική πλευρά: Πρόσθετη πλευρά που αναπτύσσεται από τον αυχένα και περιορίζει τον διαθέσιμο χώρο για τις νευροαγγειακές δομές.
• Ανατομικές παραλλαγές: Όπως επιπλέον ή υπερτροφικοί σκαληνοί μύες ή παραλλαγές στην πρώτη πλευρά ή την κλείδα.
• Αθλητικές ή επαγγελματικές δραστηριότητες: Επαναλαμβανόμενες κινήσεις με τα χέρια πάνω από το ύψος των ώμων, π.χ. σε κολυμβητές, ζωγράφους, κομμωτές, μηχανικούς.
• Bodybuilding: Υπερτροφία μυών στην περιοχή του αυχένα.
• Αύξηση βάρους: Συγκέντρωση λίπους στην περιοχή του αυχένα που ασκεί πίεση.
• Όγκοι: Σπάνια, μια μάζα στην περιοχή μπορεί να προκαλέσει τη συμπίεση.

Διαγνωστικές Δοκιμές για Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου

Η διάγνωση του συνδρόμου θωρακικής εξόδου βασίζεται σε ειδικές κλινικές δοκιμές που προκαλούν ή αναπαράγουν τα συμπτώματα.
Στη δοκιμή Roos (γνωστή και ως Elevated Arm Stress Test), ο ασθενής καλείται να κρατήσει τα χέρια σε θέση απαγωγής και να ανοίγει-κλείνει τα δάχτυλα συνεχόμενα. Η εμφάνιση συμπτωμάτων όπως μούδιασμα ή πόνος εντός 90 δευτερολέπτων θεωρείται θετική ένδειξη.
Στη δοκιμή Adson, η κεφαλή περιστρέφεται και ανυψώνεται προς την πάσχουσα πλευρά, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται μείωση του σφυγμού, γεγονός που υποδηλώνει αγγειακή συμπίεση.
Η δοκιμή Wright περιλαμβάνει απαγωγή του άνω άκρου με ταυτόχρονη παρακολούθηση του σφυγμού, ενώ στη δοκιμή Tinel, η πρόκληση αισθήματος «ηλεκτρισμού» μέσω ελαφράς πλήξης στην περιοχή συμπίεσης αποτελεί θετικό εύρημα.

Απεικονιστικός και Νευροφυσιολογικός Έλεγχος

Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και τη διαφοροδιάγνωση από άλλες παθήσεις, αξιοποιείται σειρά εξετάσεων.

Το ηλεκτρομυογράφημα και οι μελέτες νευρικής αγωγιμότητας βοηθούν στην εκτίμηση της νευρικής λειτουργίας και στον εντοπισμό της βλάβης.
Η μαγνητική τομογραφία (MRI) του αυχένα και των αγγείων παρέχει αναλυτική εικόνα των μαλακών ιστών και των νευροαγγειακών δομών.

Η μαγνητική αγγειογραφία (MRA), το triplex των υποκλείδιων αγγείων και η ακτινογραφία θώρακα (ειδικά για την ανίχνευση αυχενικής πλευράς) συμπληρώνουν τον διαγνωστικό έλεγχο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εφαρμόζεται διαγνωστικός αποκλεισμός του βραχιονίου πλέγματος για να επιβεβαιωθεί η συμμετοχή των νεύρων.

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία εξατομικεύεται, ανάλογα με τον τύπο και τη βαρύτητα του συνδρόμου:

Συντηρητική Αντιμετώπιση

Η θεραπεία του συνδρόμου θωρακικής εξόδου προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε ασθενούς, ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Η συντηρητική αντιμετώπιση αποτελεί την πρώτη γραμμή θεραπείας, κυρίως σε νευρογενείς μορφές του συνδρόμου.

Η φυσικοθεραπεία είναι βασική στρατηγική και περιλαμβάνει ασκήσεις διάτασης και ενδυνάμωσης με στόχο τη βελτίωση της στάσης του σώματος, την αύξηση του χώρου της θωρακικής εξόδου και την αποσυμπίεση των νευροαγγειακών στοιχείων. Παράλληλα, συστήνονται αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως διόρθωση της στάσης, αποφυγή επαναλαμβανόμενων κινήσεων που προκαλούν συμπτώματα και απώλεια περιττού βάρους.

Χειρουργική Αντιμετώπιση

Σε περιπτώσεις όπου η συντηρητική θεραπεία αποτυγχάνει ή όταν υπάρχει σοβαρή αγγειακή συμπίεση, επιλέγεται η χειρουργική αντιμετώπιση. Οι χειρουργικές επιλογές περιλαμβάνουν τη διατομή των σκαληνών μυών, την αφαίρεση της πρώτης πλευράς ή, εφόσον υπάρχει, της αυχενικής πλευράς. Σε ασθενείς με αγγειακές επιπλοκές, όπως θρόμβωση, ανεύρυσμα ή εμβολή, ενδείκνυνται εξειδικευμένες αγγειακές επεμβάσεις.

Το Σύνδρομο Θωρακικής Εξόδου είναι μια πολύπλοκη αλλά αντιμετωπίσιμη πάθηση. Η σωστή διάγνωση από εξειδικευμένο ιατρό και η στοχευμένη θεραπεία μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική βελτίωση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής των ασθενών.